Theo BS Lê Văn Thiệu, Khoa Cấp cứu, BV Nhiệt đới TW (Đông Anh, Hà Nội), việc cúm A hiện đang gia tăng có thể kéo theo các loại dịch bệnh khác cũng ngấp nghé xuất hiện trở lại.

Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Hà Nội, số ca mắc cúm đang tăng mạnh trên địa bàn thành phố. Theo thống kê từ đầu năm đến 17/7/2022, TP Hà Nội đã ghi nhận 2.605 trường hợp mắc cúm, chưa ghi nhận trường hợp tử vong. Số ca mắc có xu hướng gia tăng trong 4 tháng trở lại đây, trong tháng 6 đã ghi nhận 887 trường hợp mắc, tăng 60% so với số mắc ghi nhận trong tháng 5.

Số bệnh nhân có kết quả test nhanh dương tính với cúm chiếm 35,1% so với số khám sàng lọc bệnh nhân nghi nhiễm cúm, trong đó bệnh nhân dương tính với cúm A chiếm 97,6%; cúm B chiếm 2,4%. Số trường hợp có chỉ định nhập viện là 71 ca, chiếm 18,9% so với số trường hợp dương tính với cúm, trong đó có 02 trường hợp viêm phổi suy hô hấp tiến triển (ARDS) nhập viện.

Bệnh cúm thường xuất hiện vào giai đoạn chuyển mùa, rất dễ lây từ người này sang người khác và thành dịch trong cộng đồng. Trong lịch sử, thế giới đã từng ghi nhận nhiều đại dịch cúm nguy hiểm cướp đi sinh mạng của hàng triệu người.

Virus gây bệnh cúm ở người được chia làm 3 chủng cúm A, B, C. Trong đó, cúm A là loại cúm rất phổ biến, có thể lây truyền từ động vật sang người. Các đại dịch cúm trong lịch sử phần lớn do chủng cúm A gây ra, như A/H5N1, A/H3N2, A/H1N1… Cúm C có hiểu hiện bệnh rất nhẹ, ít lây nhiễm ở người. Cúm B cũng có khả năng tạo thành nhóm dịch bệnh theo mùa và có thể lây truyền quanh năm.

Theo BS Lê Văn Thiệu, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (cơ sở Đông Anh, Hà Nội), việc cúm A hiện đang gia tăng có thể kéo theo các loại dịch bệnh khác cũng ngấp nghé xuất hiện trở lại. “Trong đó, cúm B cũng đang là một trong những loại dịch có thể sẽ trở lại trong thời gian tới. Khi miễn dịch cộng đồng bị yếu đi, việc cúm B xuất hiện trở lại là điều tất yếu“, BS Thiệu cho biết.

Đặc điểm virus cúm B

Virus cúm B chỉ có khả năng lây truyền từ người sang người, không lây truyền từ động vật sang người như cúm A. Cúm B chỉ có thể gây bệnh cúm thông thường, không gây ra đại dịch. Tuy không phổ biến như cúm A và ít có khả năng gây dịch, nhưng cúm B có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng với các nhóm đối tượng sức đề kháng yếu, có bệnh lý nền mạn tính như:

– Phụ nữ mang thai ở bất kỳ giai đoạn nào nếu mắc cúm cũng có thể sinh non hoặc sảy thai.

– Trẻ em dưới 5 tuổi và người cao tuổi mắc các bệnh lý mạn tính về chuyển hoá, tim, phổi, thận…

– Người bị suy giảm miễn dịch: viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, suy hô hấp…

Cúm B nói riêng và bệnh cúm nói chung thuộc nhóm bệnh viêm đường hô hấp trên, rất dễ lây khi người bệnh ho, hắt hơi trong khoảng cách 2m, hoặc khi tiếp xúc với bề mặt có nhiễm virus sau đó chạm tay vào mũi, miệng.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ khẳng định cả hai loại cúm A và B đều có thể phát triển thành bệnh nghiêm trọng như nhau. Quan niệm trước đây cho rằng cúm B nhẹ hơn là sai lầm. Do đó, chúng ta không vì thế mà chủ quan với bệnh cúm B.

Thời gian ủ bệnh khi nhiễm virus cúm B khá ngắn, chỉ khoảng 1-3 ngày và không xuất hiện các dấu hiệu bệnh rõ ràng. Tiếp đó, bệnh sẽ diễn tiến trong khoảng 3-5 ngày với những cơn sốt nhẹ hoặc sốt cao đến 41 độ C kèm theo đau họng, hắt hơi, sổ mũi, ho. Tuy nhiên, do bệnh lây nhiễm qua dịch tiết mũi họng và tiếp xúc nên trong thời gian ủ bệnh, virus vẫn có thể lây nhiễm sang người khoẻ mạnh.

Triệu chứng của cúm B

Cúm B thường có một số triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh thuộc đường hô hấp trên khác. Một số triệu chứng có thể kể tới như:

– Ho, đau hoặc ngứa rát cổ họng

– Viêm họng

– Chảy nước mũi

– Hắt hơi liên tục

Các triệu chứng toàn thân khi nhiễm cúm B là mệt mỏi, đau nhức cơ thể, sốt cao có thể lên tới 41 độ C mà không hạ sốt được thì cần đến cơ sở y tế để thăm khám, điều trị.

Một số triệu chứng khác có thể gặp khi nhiễm cúm B là:

– Sốt vừa đến sốt cao (trên 39 độ C)

– Ớn lạnh toàn thân

– Hoa mắt, đau đầu

– Đau nhức cơ, đau khi vận động

Các triệu chứng về đường tiêu hoá khi nhiễm cúm B có thể gặp phải là tiêu chảy hoặc đau dạ dày. Ngoài ra người mắc cúm B còn gặp những biểu hiện sau đây:

– Buồn nôn và nôn

– Chán ăn, khô miệng

Đối với trẻ dưới 5 tuổi, khi trẻ bị nhiễm cúm B rất dễ sốt cao, có thể gây co giật rất nguy hiểm hoặc tiêu chảy, nôn mửa nhiều gây mất nước, mệt lả. Với những người bị hen suyễn, bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)… thì các biểu hiện cúm B sẽ có khả năng nặng hơn, thậm chí gây ra một đợt cấp nghiêm trọng.

“Virus cúm B có biểu hiện bệnh giống với cảm lạnh nên người bệnh cần làm một số xét nghiệm để đánh giá chính xác và có hướng điều trị tích cực“, BS Thiệu khuyến cáo.

Dấu hiệu của cúm B dễ bị nhầm lẫn với bệnh cảm thông thường nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn. Việc phát hiện sớm dấu hiệu nhiễm cúm giúp ngăn ngừa lây nhiễm cho mọi người xung quanh, ngăn chặn bệnh chuyển nặng và có hướng điều trị kịp thời.

Người mắc cúm B có thể sốt nóng hoặc rét run, nhiệt độ cơ thể khoảng 39-41 độ C trong những ngày đầu phát bệnh và có thể kéo dài đến 5 ngày; ho, đau mỏi cơ, đổ mồ hôi có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần.

Triệu chứng mắc cúm B cần đến viện

– Người lớn: Khó thở hoặc thở gấp, sốt cao trên 39 độ C kéo dài, đau tức ngực, chóng mặt, tiêu chảy kéo dài, nôn ói nhiều…

– Trẻ em (trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ): Khó thở hoặc thở gấp, bỏ ăn, mê man, da xanh tái, sốt kèm phát ban hoặc sốt cao trên 38,5 độ C kéo dài, nôn ói nhiều…

– Người già, người mắc bệnh lý mạn tính, người suy giảm miễn dịch có thể xảy ra biến chứng nặng nếu không may mắc cúm mà không được điều trị kịp thời.

Các biến chứng của cúm B

– Viêm phổi tiên phát: Sốt liên tục, sốt cao trên 39 độ C kéo dài 3-5 ngày không hạ; Hô hấp khó khăn, thở nhanh, thở gấp, nặng hơn có thể gây ra suy hô hấp, suy tuần hoàn; Có thể kèm theo ho khạc đờm, run chân tay, da xanh tái.

– Viêm phổi thứ phát: Thường gặp ở người có bệnh nền mạn tính, trẻ em, người có đề kháng yếu với tình trạng sốt cao trở lại sau khi đã hạ sốt được 2-3 ngày; hô hấp khó thở, đau tức ngực, ho khạc đờm, da xanh tái, suy kiệt, mệt mỏi…

“Sau thời gian ủ bệnh và khởi phát bệnh, người mắc cúm B sẽ cần 5-7 ngày để đẩy lui các triệu chứng bệnh. Đa phần các triệu chứng cúm sẽ tự thuyên giảm sau 1 tuần nhưng cũng có những người nguy cơ cao (trẻ em, người cao tuổi, phụ nữ có thai, người có bệnh nền mạn tính…) dễ gặp các biến chứng khi bị cúm: viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, suy tuần hoàn, viêm não, viêm màng não, viêm não tủy, viêm đa dây thần kinh, viêm rễ thần kinh… Những đối tượng có nguy cơ cao thì không nên chủ quan điều trị tại nhà, nên đến khám bác sĩ để được điều trị kịp thời”, BS Thiệu cho biết.

Với bệnh do virus cúm B hay do virus khác gây ra, hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị riêng mà chủ yếu chỉ điều trị triệu chứng kết hợp nâng cao thể lực, tăng sức đề kháng cơ thể kết hợp với việc bác sĩ xác định tình trạng bệnh, hạn chế tối đa các biến chứng có thể xảy ra.

Ngoài ra, bác sĩ Thiệu khuyến cáo người bệnh cần nghỉ ngơi nhiều hơn; giữ không gian sống sạch sẽ, thoáng mát; uống nhiều nước, chia nhỏ các bữa ăn trong ngày; bổ sung các loại khoáng chất, vitamin giúp tăng đề kháng, tăng miễn dịch và ngăn ngừa biến chứng do virus.

“Có thể điều trị cúm B với các thuốc hạ sốt giảm đau không cần kê đơn hoặc trong một số trường hợp bác sĩ có thể kê thuốc kháng virus để rút ngắn quá trình điều trị, giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn và ngăn ngừa biến chứng bệnh.

Cúm B là bệnh có thể phòng ngừa và chặn đứng hiệu quả bằng cách tiêm vắc xin. Tiêm vắc xin giúp tạo ra kháng thể bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của virus cúm đạt tới 97%. Người đã tiêm phòng nếu mắc cúm giúp giảm nhẹ hơn các triệu chứng, giảm nguy cơ các biến chứng nặng và thời gian bị bệnh ngắn hơn so với người chưa tiêm vắc xin phòng bệnh“, BS Thiệu cho hay.